How to paint a bouquet: MA-XRF analysis of 17th century Netherlandish flower still lifes from the Mauritshuis

Op 26 en 27 september 2022 vond de derde editie plaats van de Workshop on Macro X-Ray Fluorescence Imaging plaats in Delft. Op dit internationale symposium presenteerde Marya het onderzoek naar de schildertechniek van bloemstillevens uit de collectie van het Mauritshuis. 

In de collectie van het Mauritshuis bevindt zich een groot aantal bloemstillevens. Als onderdeel van een catalogusproject zijn 19 van deze bloemstillevens onderzocht met diverse analytische technieken, waaronder Macro-Röntgenfluorescentie scannen (MA-XRF). In de presentatie werd besproken hoe het onderzoek met de MA-XRF scanner van grote waarde is geweest voor ons begrip van de manier waarop kunstenaars hun composities opzetten. Het is duidelijk geworden dat kunstenaars op verschillende manieren te werk gingen. Vroeg 17de-eeuwse kunstenaars zoals Balthasar van der Ast gebruikten gedetailleerde ondertekeningen, die nauwgezet gevolgd werden tijdens het schilderen. Kunstenaars uit Antwerpen, zoals Daniël Seghers begonnen hun schilderijen door 'abstracte' composities op te zetten van gekleurde cirkels en ovalen. Deze methode werd ook gebruikt door Jan Davidsz. de Heem, die zowel in Antwerpen als Utrecht actief was. De Heems leerlingen Abraham Mignon en Maria van Oosterwijck gebruikten deze methode ook, terwijl andere stillevenspecialisten zoals Willem van Aelst en Rachel Ruysch hun composities op een andere manier opzetten. 

Het artikel naar aanleiding van dit onderzoek is gepubliceerd in de Journal of X-Ray Spectrometry: https://doi.org/10.1002/xrs.3348. 

Jan Davidsz. de Heem, Vase of Flowers, oil on canvas, 74,2 x 52,6 cm, 1670, Mauritshuis Den Haag, inv. nr. 1099.